Nieuw in de collectie: Shifting Baselines van Maaike Kramer

Maaike's visie dat kunst moet uitdagen tot actief kijken is heel duidelijk terug te zien in haar eigen werk. Haar werk bevraagt allerlei ‘vanzelfsprekendheden’ en speelt zo met verwachtingspatronen van de toeschouwer.

De materialen beton en papier, de associaties die beide materialen oproepen en de manier waarop Maaike deze associaties op z’n kop zet, vormen een terugkerend element in haar werk. Volgens Maaike kan beton worden geassocieerd met vastigheid, robuuste gebouw-constructies en een bepaalde mate van monumentaliteit. Papier staat hier tegenover als een veranderlijk, schetsmatig en beïnvloedbaar materiaal. Maar niets is eenduidig: een monumentale betonnen constructie is ook ooit een schets op papier geweest, zo benadrukt Maaike.

En juist op dit principe wil zij met haar werken de aandacht opnieuw vestigen. Wij mensen zijn snel geneigd om te wennen aan een bepaalde status quo en vervolgens de onderliggende procesmatigheid te vergeten. Daardoor staat we niet langer stil bij het feit dat we praktisch alles om ons heen ooit geconstrueerd hebben en dit nog steeds doen. Door beide materialen te combineren of de illusie van het ene materiaal in het andere materiaal te creëren, ontstaan er werken die niet zijn wat ze lijken. De toeschouwer ervaart een bepaalde mate van verwarring en wordt gestimuleerd om vérder te kijken. Maaike hoopt dat haar werken de toeschouwer hiermee aanzetten om met eenzelfde blik naar andere dingen om hem heen te kijken. Bijkomend zorgt nieuwsgierigheid er ook voor dat mensen het werk meestal willen aanraken, zo vertelt Maaike. En gelukkig mag dit in veel gevallen.

Waar Maaike met haar werken de nadruk legt op de onderliggende procesmatigheid en veranderlijkheid van de maatschappij, is het proces bij de totstandkoming van haar eigen werken ook een onmisbaar element. Door materialen in verschillende fases te bewerken, soms op verschillende locaties te werken en vooral veel ruimte te laten voor experiment, komen de werken van Maaike tot stand. Deze verschillende fases zijn nodig om de juiste gelaagdheid in de werken te brengen. Volgens Maaike is ruimte voor experiment cruciaal om uit te proberen welke ideeën wel en niet werken. Af en toe werkt het niet. Die ruimte moet er ook kunnen zijn.

In de grafische werken die Maaike voor de collectie van Business Art Service maakte, komen papier en gesteente wederom samen. De werken geven ons een haast fotorealistische tweedimensionale en driedimensionale indruk van gesteente, hoewel de werken toch echt bestaan uit een inktdruk op papier. Deze illusie van gesteente die in de werken wordt opgewekt, maakt ons nieuwsgierig en laat ons bewuster nadenken over waar we nou eigenlijk naar kijken. De titel van het werk, ‘Shifting Baselines’, verwijst naar het idee dat we ons als mensen continu haast onopgemerkt aanpassen aan veranderingen om ons heen.

Het procedé voor Shifting Baselines omvat fotografie, sculptuur én grafische technieken. Het proces begint met het maken en fotograferen van een aantal sculpturale elementen. Hierna worden deze foto’s omgezet in een grafisch procedé: een Toyobo-print genoemd. Toyobo is een recente techniek waarbij een (digitale) afbeelding op een lichtgevoelige plaat wordt belicht en hier in- of op wordt gefixeerd. Zo ontstaat er volgens een nieuwe wijze een afdrukplaat die vergelijkbaar is met een linoleumsnede of een ets. Voor Shifting Baselines maakte Kramer vier verschillende Toyobo’s, waarmee ze de uiteindelijke prints druk voor druk opbouwde.

Uiteindelijk zijn er twee oplages gemaakt voor Business Art Service en is er nu de mogelijkheid deze te huren of te kopen. Op de vraag wat Maaike hoopt met haar werk via Business Art Service teweeg te brengen antwoordt ze: dat het op verschillende plekken gezien wordt en dat het nieuwsgierigheid opwekt. Als je bij mijn werk gaat twijfelen over wat je ziet, ga je daardoor hopelijk ook de andere dingen om je heen bevragen.